Ponad 7500 artykułów dostępnych bezpośrednio w magazynie
Twój partner w astronomii
Magazyn > Praktyka > Obserwacje > Księżycowy spacer > Dwóch osiłków
Praktyka

Dwóch osiłków

Pięć dni po nowiu w północno-wchodniej ćwiartce Księżyca pojawia się wyraźna para kraterów; oba mają coś do zaoferowania.

Oba kratery, Atlas i Herkules, bardzo się różnią zewnętrznie. NASA/GSFC/Arizona State University Oba kratery, Atlas i Herkules, bardzo się różnią zewnętrznie. NASA/GSFC/Arizona State University
Atrakcyjna para kraterów leżąca w północno-wschodniej ćwiartce Księżyca. NASA/GSFC/Arizona State University Atrakcyjna para kraterów leżąca w północno-wschodniej ćwiartce Księżyca. NASA/GSFC/Arizona State University

Gdy Księżyc ma pięć dni, w jego północno-wschodniej ćwiartce, na wyżynie pomiędzy Lacus Temporis (Jezioro Czasu) a wschodnią krawędzią Mare Frigoris (Morze Zimna), pojawia się wyraźna para kraterów. Para kraterów Atlas i Herkules zostala nazwana na cześć dwóch greckich postaci mitycznych, które wyróżniały się nadludzką siłą. Dla obserwatorów Księżyca oba kratery mają coś do zaoferowania.

Wzgórza, bruzdy i plamy

Krater Atlas, o średnicy 87 km i głębokości 3000 m ma silnie tarasowe wały, które niemal płynnie przechodzą w pofałdowane dno krateru. Obszary pagórkowate mają wysokość jedynie około 100 do 200 metrów, a małe wieloszczytowe wzgórze centralne wznosi się na zaledwie około 300 m nad dno krateru. Przy dobrym seeingu widoczne stają się Rimae Atlas (bruzdy Atlas). Dwie główne bruzdy zaczynają się przy południowo-wschodniej krawędzi ściany, a następnie rozgałęziają się na dwa duże łuki w kierunku północno-zachodnim.

Gdy Słońce jest wysoko, pagórkowate tereny nikną w tle, a pojawiają sie dwie ciemne plamy na dnie krateru, położone odpowiednio na południowy wschód i północny zachód od wzniesienia centralnego, w pobliżu ściany krateru. Są one pochodzenia wulkanicznego i powstały prawdopodobnie z osadów popiołów piroklastycznych.

Zalany lawą

Zeichnung: Bei flachem Sonnenstand ragt der Wall von Hercules hoch aus dem Mondboden.
Lambert Spix Zeichnung: Bei flachem Sonnenstand ragt der Wall von Hercules hoch aus dem Mondboden. Lambert Spix

Nieco mniejszy krater Herkules o średnicy 71 km i głębokości 3200 m pokazuje zupełnie inne oblicze. Dno krateru jest bardzo gładkie i zalane ciemną lawą. Urozmaiceniem jest tu jedynie 14-kilometrowy mały krater Herkules G oraz wzgórze centralne, które wystaje jedynie trzema maleńkimi wzniesieniami. Dokładnie na południowej ścianie znajduje się mały krater Herkules E o średnicy 9 km. Przy płaskim oświetleniu, o zachodzie słońca, bardzo dobrze widać, jak wysoko wznosi się zewnętrzna ściana Herkulesa nad otaczającą ją powierzchnią Księżyca.

Najlepsza widoczność: 5 lub 18 dni po nowiu.

Autor: Lambert Spix / Licencja: Oculum-Verlag GmbH