Delicje pełni Księżyca

Księżyc w pełni pokazuje promienie ­– a do najjaśniejszego i najrozleglejszego systemu wystarczy lornetka.

Czas księżycowej pełni – dla większości obserwatorów to czas ponury: ze względu na jasny blask Księżyca, obserwacje głębokiego nieba możliwe są jedynie w bardzo ograniczonym zakresie, a sam Księżyc nie pokazuje plastycznych struktur i cieni. Ale nie warto wpadać w stan przygnębienia: niektóre struktury widoczne są szczególnie dobrze właśnie podczas pełni.

Do pierwszego wizualnego podejścia  do najjaśniejszego i najrozleglejszego systemu promieni wystarczy lornetka. Z 86-kilometrowego krateru Tycho rozciągają się setki drobnych "nitkowatych promieni". Siedem do ośmiu pojedynczych promieni daje się wyraźnie wyróżnić. Przy dokładniejszej obserwacji można zauważyć, że w południowo-zachodnim sektorze brakuje wyraźnych promieni. Jest to wyraźna wskazówka, że uderzenie nastąpiło pod ostrym kątem, a wyrzucony materiał został rozrzucony w odpowiednim kierunku. Analogicznie, nie wszystkie promienie wskazują na centum Tycho, ale wydają się nieco przesunięte. Taki wzór wyrzutu jest charakterystyczny dla uderzeń w powierzchnię Księżyca pod kątem mniejszym niż 45 stopni – w przypadku Tycho był to meteoryt nadlatujący z zachodu, o średnicy prawdopodobnie od ośmiu do dziesięciu kilometrów. Według obecnych szacunków, uderzenie miało miejsce dopiero około 100 milionów lat temu.

"Swirls" – w luźnym tłumaczeniu wiry – to bardzo rzadkie struktury na powierzchni Księżyca. Na widocznej stronie Księżyca widać tylko jeden wyraźny przykład: Reiner Gamma na Oceanus Procellarum (Ocean Burz). Pochodzenie jasnych wirów nie jest oczywiste. Jako przyczyny dyskutowane są uderzenia komet, mikrometeoryty i efekty elektrostatyczne. Pewne jest tylko to, że Reiner Gamma to także miejsce o podwyższonym polu magnetycznym. Centralny obszar Reiner Gamma rozciąga się na około 35 km i widoczny jest jako pojaśnienie w kształcie kijanki na ciemnej powierzchni Oceanus Procellarum. Przy stabilnym seeingu i przejrzystym niebie wyraźnie widoczne są zawirowania przypominające ogon. Delikatne odnogi biegną łukowato około 200 km na południe, a w kierunku północnym na około 235 km.

Najlepsza widoczność: pełnia Księżyca

Autor: Lambert Spix / Licencja: Oculum-Verlag GmbH