Nawigacja po nocnym niebie

Na początku nie jest łatwo zorientować się na nocnym niebie. Te wzory wkażą Ci drogę przez gwiezdną dżunglę!

Dla początkującego miłośnika astronomii odnalezienie drogi wśród gwiazd nie jest łatwe. Na ciemnym niebie widać tak wiele gwiazd, że gwiazdozbiory są ledwo rozpoznawalne. Natomiast na niebie zanieczyszczonym światłem, w pobliżu miasta, widać niewiele gwiazd. Skupmy się na tym, co istotne, i skorzystajmy z "gwiezdnej nawigacji".

Wiosną punktem wyjścia jest Wielki Wóz, słynny układ gwiazd, który praktycznie każdy potrafi odnaleźć. Wiosną można ten układ zobaczyć patrząc w kierunku północnym, niemal w zenicie. Przedłużając łuk dyszla wozu w kierunku horyzontu, to po mniej więcej dwukrotnej jego długości dotrzesz do najjaśniejszej gwiazdy w tym regionie nieba: czerwonawego Arktura w gwiazdozbiorze Wolarza. Jeśli dalej podążysz tym łukiem, po podobnym dystansie trafisz na kolejną jasną gwiazdę: Spikę w Pannie. Tym samym namierzyłeś już dwa wierzchołki tak zwanego Trójkąta Wiosennego. Brakuje tylko Regulusa w Lwie, który wraz z tamtymi gwiazdami tworzy duży trójkąt. Leży on na przedłużeniu dwóch przednich gwiazd czworoboku Wozu w kierunku horyzontu.

Latem idealnym nawigacyjnym punktem startowym jest jasna Wega. Późnym wieczorem świeci ona praktycznie w zenicie. Wraz z nieco słabszym Denebem – ogonem Łabędzia – i Atairem w Orle, te trzy gwiazdy tworzą wielki Trójkąt Letni. Patrząc w kierunku lotu Łabędzia wzdłuż Drogi Mlecznej, głęboko na południu, trafimy na czerwonawego Antaresa w Skorpionie.

W zenicie nieba jesiennego króluje gwiazdozbiór Kasjopei ze swoim charakterystycznym układem gwiazd w kształcie litery W. Jesień oferuje także wspaniały wzór do lepszej orientacji: Kwadrat Jesienny, który składa się z głównych gwiazd konstelacji Pegaza. Stąd, wyraźny łańcuch gwiazd o niemal takiej samej jasności prowadzi do Mirfaka, najjaśniejszej gwiazdy w Perseuszu. Tu, Perseusz rozdziela się na dwie odnogi. Podążając wzdłuż wschodniej, dotrzesz wkrótce do gromady otwartej Plejady.

Zimą wyróżnia się gwiazdozbiór Oriona – duży prostokąt z gwiazd przedzielony pośrodku linią z trzech gwiazd, tak zwanymi Gwiazdami Pasa. Na przedłużeniu Pasa leży Syriusz, najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba, której nie sposób przeoczyć. Tworzy on lewy dolny wierzchołek Sześciokąta Zimowego, który uzupełniają Procjon w Małym Psie, Polluks w Bliźniętach, Kapella w Woźnicy, Aldebaran w Byku i Rigel w Orionie.

Autor: Lambert Spix / Licencja: Oculum-Verlag GmbH