Im ciemniej, tym lepiej

Jak znaleźć optymalne miejsce obserwacji? Specjalne mapy pomogą uniknąć miejsc zanieczyszczonych sztucznym światłem.

Dla udanych obserwacji to podstawowy warunek: ciemne niebo. Słabe mgławice, galaktyki czy komety tym bardziej kontrastowo odcinają się na tle nieba, im jest ono ciemniejsze. Ale również słabe, punktowe obiekty, takie jak np. gwiazdy czy księżyce Saturna, są wtedy lepiej widoczne.

Ze względu na rosnące zanieczyszczenie światłem, dobre warunki obserwacyjne w krajach Europy można znaleźć jedynie z dala od miast. Ale nawet tam coraz trudniej znaleźć odpowiednią miejscówkę, bo zakłady przemysłowe, oświetlenie uliczne, oświetlenie boisk sportowych i reklamy świetlne silnie rozświetlają nocne niebo.

Dla wstępnej orientacji w poszukiwaniach ciemnego miejsca obserwacji pomocne mogą okazać się tak zwane mapy LP. Pokazują one mniej lub bardziej szczegółowo stopień zanieczyszczenia światłem danej lokalizacji. W Internecie można znaleźć takie informacje pod hasłami "mapy zanieczyszczenia światłem" i "Polska". Na dobrych mapach drogowych lub np. na Google Earth znajdziesz dalsze wskazówki przy wstępnych poszukiwaniach.

Wybierając lokalizację upewnij się, że jest ona oddalona o dobre 30 km od dużych miast i aglomeracji. Tylko tam łuny miast są na tyle słabe, że w ich kierunku niebie nie będzie zbyt silnie zaświetlone. Jednak odległość od mniejszych miejscowości i wsi powinna wynosić kilka kilometrów, ponieważ nocne oświetlenie ulic i budynków może znacznie rozjaśnić niebo. Teren powinien być możliwie płaski, nie otoczony górami czy wzniesieniami, które będą ograniczać widok na otwarty horyzont.

Kolejny krok to ewentualna wizyta w wybranej lokalizacji za dnia. W ten sposób poznamy trasę przejazdu i warunki panujące na miejscu. Szczególnie po opadach śniegu czy deszczu droga dojazdowa powinna być wciąż łatwo przejezdna, byś w takich okolicznościach nie utknął w środku nocy na pustkowiu. Jeśli widok na horyzont jest otwarty, szczególnie w kierunku południowym, gdzie gwiazdy górują, znalazłeś potencjalne miejsce obserwacji.

Ale dopiero w ciemności można oszacować jakość nowego miejsca obserwacji. Wtedy widoczne staje się sztuczne zaświetlenie od miast i miasteczek, reflektorów podświetlających, bezpośrednio widocznych latarni ulicznych i oślepiających reflektorów przejeżdżających samochodów. Należy w szczególności ponownie sprawdzić południowy horyzont. Jeśli w gwiaździstą noc wstęga Drogi Mlecznej widoczna jest z bogactwem szczegółów, znalazłeś dobre miejsce do obserwacji nieba. Jednak w Polsce trudno oczekiwać miejscówki całkowicie wolnej od zanieczyszczenia światłem. Możesz również skontaktować się z obserwatorium astronomicznym w swojej okolicy w sprawie dogodnych możliwości obserwacyjnych. Być może istnieje już grupa miłośników astronomii korzystająca z odpowiedniej miejscówki, z której można skorzystać. W końcu wspólne obserwacje to podwójna frajda.

Autor: Lambert Spix / Licencja: Oculum-Verlag GmbH