Skorpion

Gwiazdozbiór ten leży daleko na południe od równika niebieskiego, a bliskość wstęgi Drogi Mlecznej sprawia, że opływa w piękne gromady gwiazd, w tym najbardziej na południe wysunięty obiekt z katalogu Messiera, M7.

Z naszych szerokości geograficznych widoczna jest jedynie północna część Skorpiona. Jego główna, pomarańczowa gwiazda, Antares (α Scorpii), wyznacza serce tego pajęczaka i należy do 15 najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba. To prawdziwy gigant: jako czerwony nadolbrzym, ma średnicę ponad 700 razy większą niż nasze Słońce. Jeśli chciałbyś zobaczyć ten gwiazdozbiór w całej okazałości, musisz udać się co najmniej w rejon Morza Śródziemnego.

Nazwa tego gwiazdozbioru pochodzi od obserwatorów nieba z Mezopotamii. Około 5000 lat temu, tamtejsi Sumerowie nazwali tę konstelację GIR.TAB, co dosłownie oznacza "ostra broń" lub "płonące żądło". Gwiazdozbiór kojarzono z Iszharą, boginią świata podziemnego. Jednocześnie był kojarzony także z człowiekiem-skorpionem. W sumeryjskim eposie o Gilgameszu, dwóch ludzi-skorpionów strzeże bramy do świata podziemnego, przez którą codziennie wschodzi i zachodzi Słońce.

Najbardziej znana mitologiczna opowieść pochodzi ze starożytnej Grecji dotyczy mocarnego myśliwego Oriona który twierdził, że potrafi pokonać każde zwierzę. Rozgniewana Artemida, bogini łowów, zesłała skorpiona, by zabił zarozumiałego myśliwego. Orion zginął od ukąszenia jadowitym żądłem skorpiona. Obaj przeciwnicy zostali przeniesieni na gwiaździste niebo możliwie najdalej od siebie. Z kolei w mitach Maorysów, rdzennych mieszkańców Nowej Zelandii, ten łukowaty gwiazdozbiór symbolizuje magiczny haczyk rybacki, za pomocą którego półbóg Maui wyciągnął pewnego dnia z oceanu kawałek lądu. Złowiona w ten sposób wyspa rozpadła się na dwie części dając początek Nowej Zelandii.

Ze względu na bliskość wstęgi Drogi Mlecznej, w Skorpionie leży wiele gromad gwiazd. Przy jasności 5,8 magnitudo, gromada kulista M4 powinna być widoczna gołym okiem, jednak przyćmiewa ją blask jasnego Antaresa. Leżąca w odległości 7200 lat świetlnych M4 jest jedną z najbliższych nam gromad kulistych. Już przez niewielki teleskop można dostrzec jej pojedyncze gwiazdy; najjaśniejsze z nich łamią granicę 11 magnitudo.

Inne ciekawe gromady gwiazd to M80, oraz parka M6 i M7. Ta ostatnia jest najbardziej na południe wysuniętym obiektem z katalogu Messiera i góruje w naszych szerokościach geograficznych zaledwie kilka stopni nad południowym horyzontem. Wyraźne gwiazdy charakterystycznego wachlarza na północny zachód od Antaresa należą do tak zwanej gromady ruchomej Antaresa, Collinder 302. Gwiazdy te wspónie się uformowały, ale poza tym są jedynie luźno ze sobą powiązane.

Autor: Nico Schmidt / Licencja: Oculum-Verlag GmbH