Orion

Najpiękniejszy gwiazdozbiór zimowy - wyraźny i nie do pomylenia z żadnym innym. Oraz Mgławica Oriona, najbardziej spektakularny obiekt głębokiego nieba.

Orion jest z pewnością najpiękniejszym gwiazdzozbiorem nieba zimowego i należy do najbardziej znanych konstelacji nocnego nieba. Dzięki mnogości jasnych gwiazd i ich zapadającemu w pamięć układowi, Oriona bez problemu rozpozna nawet laik. Ryciny przedstawiają stojącego lub klęczącego mężczyznę, z gwiazdami narożnymi wyznaczającymi ramiona i stopy, oraz łańcuchem trzech gwiazd jako Pas Oriona.

Dwie najjaśniejsze gwiazdy tworzą lewe ramię (Betelgeza) oraz prawą stopę (Rigel). Oba te słońca to nadolbrzymy o zupełnie różnych temperaturach, co widać już po ich barwie: podczas gdy Betelgeza (o temperaturze około 3300°C) wyróżnia się swoim pomarańczowym zabarwieniem, Rigel (około 11700°C) świeci w tonacji niebieskobiałej. Określene czerwony nadolbrzym w odniesieniu do Betelgezy można potraktować dosłownie: przy średnicy 800-krotnie przekraczającej średnicę naszego Słońca, gwiazda ramienna Oriona jest największą gwiazdą widoczną gołym okiem.

Ponieważ ten gwiazdozbiór leży na równiku niebieskim, można go obserwować praktycznie na całym świecie. Dlatego też z każdego zamieszkałego zakątka świata pochodzą legendy, mity i interpretacje dotyczące Oriona. Jest on jednak najbardziej znany jako podniebny myśliwy, który, uzbrojony w tarczę i maczugę, staje do walki z Bykiem, widocznym na niebie bezpośrednio na północnym zachodzie od niego. Gwiazdozbiory Wielkiego i Małego Psa to jego psy myśliwskie, które uzupełniają scenę polowania.

W mitologii greckiej Orion był synem Posejdona, silnym i bestroskim myśliwym. Nawet przed boginią łowów Artemidą chwalił się, że potrafi zabić każde zwierzę. Ostatecznie to mały skorpion zabił śmiałka wbijając mu żądło w piętę. Obaj zostali następnie przeniesieni między gwiazdy po przeciwnych stronach, aby nigdy się nie spotkali na niebie. I tak, jadowity Skorpion pojawia się na wschodzie, gdy gwiazdozbiór potężnego myśliwego chyli się ku zachodowi.

Najbardziej imponujący gwiazdozbiór zimowy kryje, w opinii wielu najpiękniejszą, mgławicę gazową nocnego nieba: słynną Mgławicę Oriona (M42). Nawet gołym okiem można dostrzec tę wylęgarnię gwiazd jako rozmytą plamkę poniżej Pasa Oriona. Przez mały teleskop, w najjaśniejszej części mgławicy można zobaczyć gwiezdny czworokąt zwany Trapezem Oriona. Mgławica refleksyjna M78 oraz NGC 2024 (mgławica Płomień) to kolejne cele dla małego instrumentu.

Autor: Nico Schmidt / Licencja: Oculum-Verlag GmbH