M78 - najjaśniejsza mgławica refleksyjna

Mgławica refleksyjna M78 przypomina słabą kometę. Ciemne, przejrzyste niebo wiejskie odkrywa pył i struktury.

Ponad gwiazdami pasa gwiazdozbioru Oriona leży Messier 78 (NGC 2068), najjaśniejsza mgławica refleksyjna nieba. Na obszarach wiejskich, pod ciemnym i przejrzystym nocnym niebem, M78 jest jedną z niewielu mgławic refleksyjnych, które można dostrzec już w lornetce. Leży 1300 lat świetlnych od nas i ma jasność 7,8mag. Jej rozmiary kątowe to 8'×6', a rzeczywiste ponad cztery lata świetlne.

M78 została odkryta na początku 1780 roku przez Pierre'a Méchaina, a 17 grudnia tego samego roku została dodana przez Charlesa Messiera do jego katalogu obiektów mgławicowych. Messier przejął także opis Méchaina, który widział w M78 dwa jasne rdzenie otoczone mgławicą. M78 nie jest widoczna gołym okiem. Aby ją namierzyć, przesuń lornetkę lub szukacz teleskopu od lewej, wschodniej gwiazdy Pasa Oriona (ζ Orionis, Alnitak) około 2,5° na pólnocny wschód. Pomocne może być także zorientowanie się według starhoppingu wyznaczonego na poniższej mapie.

W lornetce 10×50 M78 widoczna jest jako słaba mglista plamka. W teleskopach o aperturze 100mm przy ok. 50-krotnym powiększeniu wygląda jak mała, słaba kometa z podwójnym jądrem. Są to dwie blisko siebie położone młode gwiazdy (10,4 i 11 mag, separacja 50,4"), których niebieskawe światło rozpraszane jest przez mgławicę refleksyjną. Północno-zachodnia część mgławicy jest ostro zarysowana, podczas gdy pozostałe części rozmywają się w tle. Zwłaszcza południowo-wschodnia część wygląda jak warkocz komety.

W teleskopach o aperturze 200mm północno-zachodnia krawędź mgławicy staje się wyraźniejsza. W centrum widoczna jest słabsza gwiazda 13 magnitudo, która leży na południe od obu jaśniejszych gwiazd. W porównaniu do innych obszarów Oriona można zauważyć, że region wokół mgławicy jest niemal bezgwiezdny. Większe teleskopy o aperturze od 250 do 300 mm pokazują jeszcze więcej szczegółów. Cały region mgławicowy pokryty jest ciemnym pyłem. Widoczne są struktury przypominające chmury. Obrzeża są jeszcze wyraźniejsze, a część północna jest wyraźnie zarysowana.

Swoją drogą, filtr mgławicowy nie daje poprawy postrzegania detali, bo mgławica refleksyjna rozprasza jedynie ciągłe światło gwiazd. Z tego powodu do obserwacji M78 niezbędne jest ciemne i przejrzyste niebo wiejskie.

Autor: Michael Feiler / Licencja: Oculum-Verlag GmbH