Gromada Podwójna h i χ Persei

Zarówno w lornetce, jak i w teleskopie, Gromada Podwójna w Perseuszu zasługuje na miano prawdziwej perełki!

Gromada Podwójna NGC 869/NGC 884 w gwiazdozbiorze Perseusza jest lepiej znana większości miłośników astronomii jako h i χ (wymawiane jako Ha i Chi). Starożytne zapiski greckiego astronoma Hipparcha dowodzą, że h i χ Persei była już obserwowana ponad 2000 lat temu. Jednak dopiero w XVIII wieku angielski astronom John Flamsteed rozpoznał je jako gromady otwarte.

Gromadę Podwójną można dostrzec już gołym okiem, ponieważ jest całkiem duża (20'/25') i jasna (5,3/6,1 mag). Aby ją namierzyć, najlepiej przedłużyć linię łączącą γ i δ Cas o mniej więcej dwie długości w kierunku południowo-wschodnim. Nawet na dość jasnym niebie wiejskim widać pomiędzy Kasjopeją a Perseuszem mglistą plamkę, która przy dokładniejszym przyjrzeniu się wydaje się wydłużona i złożona z dwóch części. Plamka symbolizuje rękojeść miecza Perseusza.

W lornetce 8×30 widać już dwie jasne mgiełki z kilkoma rozdzielonymi gwiazdkami. Teleskop pokazuje dwie jasne gromady gwiazd, gęsto upakowane młodymi, niebieskobiałymi gwiazdami. Dodatkowo, można zauważyć kilka gwiazd zmiennych: czerwonych olbrzymów o zabarwieniu pomarańczowym. Na przykład pomiędzy gromadami i w pobliżu centrum χ Persei. Ten kolorystyczny kontrast dobrze widoczny jest także na astrofotografiach. Na ciemnym niebie wiejskim doznania wizualne bardzo się wzmacniają i otrzymujemy obraz dwóch mieniących się gromad usianych diamentami na tle czarnego aksamitu.

To przepiękny widok, który niezmiennie zachwyca nawet wieloletnich miłośników astronomii.

Obie gromady należą do tak zwanej Asocjacji Perseus OB1, zbioru młodych, niebieskich gwiazd o typach widmowych O i B. Gromada h leży w odległości około 6800 lat świetlnych od nas, a odległość od χ to około 7600 lat świetlnych. Obie gromady stanowią prawdziwą parę. Oznacza to, że te gromady, z których każda zawiera ponad 300 gwiazd, to jedyna znana do tej pory gromada podwójna w naszej Drodze Mlecznej.

Aby podziwiać je w jednym polu widzenia, należy zastosować niskie powiększenie, ok. 30× do 50×. Ale wyższe powiększenia też mają swój urok. Od 100× gromady pokazują więcej szczegółów, z gwiazdami podwójnymi i wielokrotnymi. W NGC 869 widać również niewielki, łukowaty łańcuszek gwiazd. Wraz z jeszcze jedną, przeciwległą gwiazdą łańcuszek przypomina malutki spadochron.

Zawsze warto przeskanować Drogę Mleczną w okolicy Kasjopei lornetką lub teleskopem, tylko po to, by natknąć się na te dwie gromady otwarte. Szczególnie w przypadku dużych lornetek, plastyczny i żywy obraz h i χ to jeden z najbardziej efektownych widoków całego nocnego nieba.

Autor: Michael Feiler / Licencja: Oculum-Verlag GmbH