Rogi Byka

Plejady, Hiady i pozostałość supernowej: sąsiadująca Droga Mleczna dostarcza Bykowi bogactwo klasycznych perełek.

Już obserwacje gołym okiem pokazują, że gwiazdozbiór Byka jest jednym z najbardziej imponujących i najbogatszych – a przez lornetkę jest tu do odkrycia o wiele więcej. Najjaśniejszą gwiazdą Byka jest czerwonawy Aldebaran, gwiazda na tle Hiad, wyróżniającej się gromady otwartej, która w lornetce ujawnia bogate pole gwiazdowe.

Jednak warto przyjrzeć się im dokładniej: gromada, zwana "Płaczkami", a skatalogowana jako Melotte 25, kryje kilka gwiazd podwójnych. Najłatwiejsza do rozdzielenia jest θ Tauri leżąca zaledwie jeden stopień na zachód od Aldebarana. Dwie gwiazdy 3mag dzieli prawie 6', więc można próbować je rozdzielić nawet gołym okiem. Jedynie 3,5° na północny wschód od Aldebarana leży NGC 1647, na pierwszy rzut oka blada mgiełka, która przy bliższym poznaniu okazuje się być gromadą gwiazd. W zależności od powiększenia, jakości nieba i stablności rąk, w lornetce można doliczyć się do 15 gwiazd.

Już w czasach prehistorycznych Plejady były uznawane za szczególny element gwiaździstego nieba. W końcu są one najwyraźniejszą gromadą gwiazd całego nieba, widoczą gołym okiem. Co oczywiste, obserwator z lornetką sięgnie głębiej. Niemal natychmiast wzrok przyciąga zakrzywiony łańcuszek gwiazd na południowym wschodzie. Ekstremalnie trudna, i dostępna jedynie w doskonałych warunkach, jest mgławica Merope, NGC 1435, mgławica refleksyjna rozciągająca się na południe od gwiazdy o tej samej nazwie, która nawet wtedy jest jedynie bladą poświatą.

Znacznie "nowszy" niż Plejady z punktu widzenia ludzkości, bo zaledwie tysiącletni, jest nasz ostatni przystanek tej wycieczki: pozostałość obserwowanej przez chińskich astronomów supernowej w roku 1054, Messier 1, znany jako mgławica Krab ze względu na swój kształt widoczny przez teleskopy. Zaledwie jeden stopień na północ od dolnego rogu Byka, ζ Tau, leżą gwiazdy 6 i 7 magnitudo. Jeśli przydłużysz linię między nimi o około 0,5° na zachód, trafisz na słabą mgiełkę, która przy bliższym przyjrzeniu się wydaje się nieco wydłużona.

Nie odkładaj jednak lornetki, ponieważ w Byku leży wiele innych jasnych obiektów głębokiego nieba, łatwych do namierzenia z pomocą dobrej mapy nieba.

Autor: Kay Hempel / Licencja: Oculum-Verlag GmbH