Linie na niebie

Dlaczego nie wykorzystać efektu obrotu gwiaździstego nieba? Fotografie śladów gwiazd są efektowne i doskonałe na początek przygody z astrofotografią.

Wizualizacja wędrówki gwiazd na niebie w postaci śladów (ang. startrails) jest fascynująca. Jeśli na zdjęciu jest też Gwiazda Polarna, obrót nieba wokół bieguna niebieskiego staje się niezwykle wyrazisty. A co najlepsze, techniczny nakład pracy wymagany do tworzenia takich zdjęć jest niewielki.

Podstawowa procedura tworzenia zdjęć śladów gwiazd jest dość prosta: aparat wykonuje ciągłą serię zdjęć regionu nieba rejestrując wędrówkę gwiazd na niebie przez dłuższy czas. Dzięki późniejszemu połączeniu tych zdjęć w procesie obróbki cyfrowej, całkowity czas ekspozycji takiego obrazu może wynieść wiele godzin, bez problemów wynikających z wykonania jednej wielogodzinnej ekspozycji.

Wszystko, czego potrzebujesz, aby rozpocząć fotografowanie śladów gwiazd to odpowiednio stabilny i solidny statyw, aparat i zdalny wyzwalacz. Aparat powinien mieć obiektyw szerokokątny, by móc objąć możliwie duży kadr nieba – a tym samym szerokie pole z wędrującymi gwiazdami. Konieczna jest również możliwość manualnego ustawienia czasu naświetlania. Dodatkowo musi istnieć możliwość podłączenia zdalnego wyzwalacza, by nie wzbudzać drgań aparatu. Bardzo dobrze nadają sie do tego cyfrowe lustrzanki z jasnymi obiektywami szerokokątnymi (o ogniskowych między 20 a 35 mm) i ręcznymi nastawami ekspozycji.

Ponieważ na zdjęciach ze śladami gwiazd fotografowane gwiazdozbiory są zwykle słabo rozpoznawalne, region nieba w który wycelujemy nie ma decydującego znaczenia. Bardziej decydujące dla orientacji aparatu jest to, czy chcemy skadrować same gwiazdy, czy jednak chcemy też zarejestrować na pierwszym planie element krajobrazu. Obiekty pierwszego planu, takie jak budynki, typowe elementy krajobrazu, czy drzewa sprawiają, że zdjęcia są ciekawsze i bardziej plastyczne. Na zdjęciu nie powinno być jednak flag czy roślin, które poruszają i kołyszą się na wietrze podczas naświetlania. Jeśli w kadrze znajdzie się biegun nieba, ślady gwiazd będą kreślić na gotowym zdjęciu okręgi wokół niego.

Zdjęcia śladów gwiazd powinny być wykonywane w okolicy nowiu Księżyca, aby słabsze gwiazdy nie zostały przyćmione przez jasne światło Księżyca. Do określenia czasu naświetlania niezbędne są zdjęcia testowe i sprawdzenie ich histogramów. Żadna część zdjęcia nie powinna być prześwietlona lub niedoświetlona. Czułość (około 400 lub 800 ISO) oraz czasy naświetlania powinny być tak dobrane, aby złapać jak najwięcej gwiazd. Liczba zdjęć ograniczona jest właściwie jedynie pojemnością karty i akumulatora.

Przed rozpoczęciem serii zdjęć upewnij się, że automatyczny balans bieli, autofokus i stabilizacja obrazu w aparacie są wyłączone, a wybrany format pliku to JPG lub RAW (zapis większych plików RAW trwa dłużej i odstępy czasowe między ujęciami są większe – podobnie jak przerwy w śladach gwiazd). Należy również wyłączyć w aparacie redukcję szumów. Przy wyłączonym autofokusie wymagane jest manualne ustawienie ostrości; pomaga w tym powiększony kadr podglądu na żywo (tryb LiveView) na wyświetlaczu aparatu.

Obróbka poszczególnych zdjęć nocnych i złożenie ich w zdjęcie śladów gwiazd może być w zasadzie przeprowadzona ręcznie w dowolnym programie do obróbki obrazu. Znacznie łatwiejsze od obróbki ręcznej jest jednak skorzystanie z wyspecjalizowanego oprogramowania, jak np. bezpłatny Startrails (Windows), czy StartStaX (Mac).

Autor: Ullrich Dittler / Licencja: Oculum-Verlag GmbH