Powiększenie

Istnieją trzy istotne powiększenia, które może określić każdy miłośnik astronomii. Pokażemy Ci, jak to zrobić.

Wyższe powiększenie oznacza lepszy teleskop? Tak sądzi wielu początkujących, ale prawda jest taka, że zwykle to niskie i średnie powiększenia są efektywniejsze. Tu dowiesz się jak obliczać powiększenia.

Teleskop w zależności od krzywizny zwierciadła lub soczewek posiada ognisko oddalone od obiektywu. Już sama długość ogniskowej daje pewnien współczynnik powiększenia. Ale by móc zobaczyć obraz, potrzebujesz również okularu. Wyobraź sobie okular jako szkło powiększające, które powiększa obraz w ognisku obiektywu teleskopu.

Powiększenie teleskopu oblicza się według następującego wzoru:

Powiększenie (V) = ogniskowa obiektywu (F_ob) / ogniskowa okularu (F_ok)

Możliwe do uzyskania powiększenie zależy od ogniskowej obiektywu i ogniskowej okularu. Należy podzielić ogniskową obiektywu przez ogniskową okularu:

• V = f_ob / f_ok

Rozpatrując na przykład teleskop o ogniskowej 1000mm i okular o ogniskowej 5mm, uzyskujemy powiększenie 200-krotne.

Teoretycznie, możemy dowolnie podbijać powiększenie. Ponieważ jednak jest ono związane z aperturą obiektywu, istnieją rozsądne limity. Ważną rolę odgrywa tu źrenica wyjściowa. To średnica wiązki światła, kótra opuszcza okular i wpada do oka. Więcej na ten temat za chwilę.

Powiększenie minimalne ograniczone jest aperturą teleskopu. Źrenica wyjściowa nie powinna być większa niż siedem milimetrów. Jest to zwykle maksymalna średnica, jaką osiąga źrenica naszego oka. Ale tylko wtedy, gdy panuje całkowita ciemność.

Podziel aperturę obiektywu przez średnicę maksymalnego otwarcia źrenicy, a uzyskasz minimane rozsądne powiększenie.

Wiązka światła o średnicy siedmiu milimetrów wychodzi z okularu i trafia do oka.

• Vmin = apertura w mm / 7

Przykład praktyczny: jeśli używasz teleskopu o aperturze obiektywu 200mm, minimalne rozsądne powiększenie wynosi około 28x. Jeśli apertura teleskop byłaby większa, minimalne powiększenie byłoby wyższe. W przypadku teleskopu mniejszego, odpowiednio niższe.

Powiększenie normalne, lub korzystne, uzyskamy gdy gwiazda nie jest już punktem, a malutkim dyskiem z krążkami dyfrakcyjnymi. Wykorzystujemy wtedy możliwą zdolność rozdzielczą optyki. Oznacza to, że widać wiele szczegółów, które pozostają przed nami ukryte przy niższym lub wyższym powiększeniu.

Powiększenie normalne uzyskujemy przy źrenicy wyjściowej okularu 0,7 - 0,8 mm. Nie jest to dokładnie zdefiniowana granica, a raczej wskazówka dotycząca powiększenia optymalnego.

• Vnorm = apertura w mm / 0,7

Teleskop o aperturze 100mm osiągnąłby swoje powiększenie normalne przy 142x, a teleskop 200mm przy 285x.

Każdy teleskop ma swój limit powiększenia. Wynosi on 2-krotność apertury obiektywu. Tego powiększenia nie można i nie należy używać każdej nocy. Obserwacje przynoszą radość tylko wtedy, jeśli obiekt jest dostatecznie jasny, a seeing stabilny. Sam łatwo się przekonasz czy warto przekroczyć tę granicę: wykorzystaj okular dający źrenicę wyjściową 0,5mm i zwróć uwagę na seeing. Jak wygląda obiekt? Jest rozmazany? Za ciemny? A może warunki są tej nocy sprzyjające?

Tak obliczysz powiększenie maksymalne:

• Vmax = apertura x 2

+ Tu znajdzesz interesujące zestawy okularów do różnych teleskopów